Toυ Βασίλη Καπούλα
Ξεκίνησε η πλέον κρίσιμη συνάντηση των τελευταίων ετών μεταξύ Ιράν, Ρωσίας και Τουρκίας στην Αστάνα. Οι πρόεδροι των τριών χωρών θα συναντηθούν πρώτα ανά ζευγάρια και έπειτα όλοι μαζί αφού συναντήσουν και τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Η συνάντηση αναμένεται να καθορίσει την πορεία Ιράν και τις επιλογές της Τουρκίας ενώ δεν είναι τυχαίο ότι για χάρη της συνάντησης αυτής, ο Ρ.Τ.Ερντογάν ανέβαλε την επίσκεψη του στα Κατεχόμενα.
Είναι επίσης σημαντικό ότι η Σύνοδος αυτή έρχεται μετά την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στην Σαουδική Αραβία και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Ιρανό ομόλογό του Εμπραχίμ Ραΐσι για συνομιλίες στην Τεχεράνη για διμερή και περιφερειακά θέματα.
Στην συνέχεια, ο Ερντογάν και ο Ραΐσι θα συμπροεδρεύσουν στην 7η Σύνοδο του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Τουρκίας-Ιράν, όπου θα συζητηθούν όλες οι πτυχές των διμερών δεσμών και τα πιθανά βήματα για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας.
Ακολούθως, ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται επίσης να συναντηθεί με τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ο Ερντογάν και ο Ραΐσι θα συναντηθούν αργότερα με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για συζητήσεις σχετικά με τις εξελίξεις στη Συρία. Οι τρεις ηγέτες θα συζητήσουν επίσης τις προσπάθειες για πολιτική επίλυση και την ανθρωπιστική κατάσταση στη Συρία και την επιστροφή των εκτοπισμένων Σύριων.
Ερντογάν και Ραΐσι θα έχουν επίσης χωριστές συναντήσεις με τον Πούτιν.
Ο Β. Πούτιν θα συναντηθεί επίσης με τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
«Η συνάντηση της Τρίτης θα επιτρέψει επίσης στον Ερντογάν να πραγματοποιήσει την πρώτη του πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο από την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Μόσχας στην Ουκρανία», ανέφερε το ιρανικό Fars News.
Το τουρκικό Anadolu ανέφερε ότι όλες οι πτυχές των σχέσεων Τουρκίας-Ιράν «και πιθανά βήματα που θα ενισχύσουν τη διμερή συνεργασία θα συζητηθούν κατά τη Σύνοδο του Συμβουλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή των αρμόδιων υπουργών».
Πρόσκληση ένταξης Τουρκίας στους BRICS+
Οι τρείς ηγέτες αναμένεται να αποφασίσουν:
- Για το εμπόριο των σιτηρών της Ουκρανίας μέσω Τουρκίας,
- Την ένταξη της Τουρκίας στους BRICS+ και τη συμμετοχή της τουρκικής λίρας στο καλάθι των νομισμάτων των BRICS+
- Την ευρασιαστική ολοκλήρωση και την ένταξη της Τουρκίας στον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC)
- Το θέμα της Συρίας και τυχόν νέα τουρκική εισβολή.
Οτιδήποτε και αν αποφασίσει ο Ερντογάν, θα αλλάξει την μορφή της Τουρκίας. Αν αποδεχτεί την ρωσο-ιρανική πρόσκληση και κινηθεί εκ νέου προς την Ευρασία και θα έρθει σε ρήξη με την Δύση. Αν την αρνηθεί, θα υπάρχουν συνέπειες στην Συρία και όχι μόνο.
📹| Turkish President Recep Tayyip Erdogan arrived in Tehran for a summit with the leaders of Iran and Russiapic.twitter.com/c42P7kihmm
— EHA News (@eha_news) July 19, 2022
Οι νέοι Οικονομικοί Διάδρομοι και η Τουρκία
Εκτός από τη Συρία, το ταξίδι του Πούτιν έχει πολύ ευρύτερες προεκτάσεις. Οι ελπίδες του Ερντογάν για προσέγγιση με τις ΗΠΑ διαψεύστηκαν μετά το μπλόκο στα τουρκικά F-16 και την πώληση στην Ελλάδα F-35.
Θεωρητικά, η συμφωνία θα μπορούσε να αλλάξει τη στρατιωτική ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμαχία της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ. Συνεπώς τα περιθώρια για την Άγκυρα στενεύουν.
Όμως πλέον οι μεγάλοι ευρασιατικοί οργανισμοί και τα αντίστοιχα έργα τους συγκλίνουν τώρα με ταχύτητα ρεκόρ.
Ο πόλεμος των οικονομικών διαδρόμων προχωρά τώρα με πλήρη ταχύτητα, με την πρώτη ροή εμπορευμάτων που αλλάζει το παιχνίδι από τη Ρωσία στην Ινδία μέσω του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά Νότου (INSTC) να έχει τεθεί σε ισχύ.
Το INSTC σε πλήρη λειτουργία σηματοδοτεί ένα ισχυρό σήμα κατατεθέν της ευρασιατικής ολοκλήρωσης – παράλληλα με την Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI), τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU) καθώς και τους νέους οικονομικούς διαδρόμους.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι βέβαιο ότι θα θίξει το θέμα των BRICS. Ο Purnima Anand, επικεφαλής του Διεθνούς Φόρουμ BRICS, δήλωσε, όπως αποκάλυψε πρώτο το WarNews247, ότι η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος επιθυμούν επίσης πολύ να ενταχθούν στους BRICS.
Εάν συμβεί αυτό, μέχρι το 2024 μπορεί να μιλάμε για ένα ισχυρό κόμβο της Δυτικής Ασίας, της Βόρειας Αφρικής, σταθερά εγκατεστημένο σε έναν από τους βασικούς θεσμούς του πολυπολικού κόσμου.
Η εξωτερική πολιτική του Ιράν υπό τον Πρόεδρο Ebrahim Raisi είναι σαφώς ευρασιατική. Η Τεχεράνη θα ενσωματωθεί επίσημα στην SCO ως πλήρες μέλος στην επικείμενη σύνοδο κορυφής στη Σαμαρκάνδη (Ουζμπεκιστάν) τον Σεπτέμβριο, ενώ η επίσημη αίτησή της για ένταξη στους BRICS έχει κατατεθεί.
Στο πλαίσιο του INSTC, το Ιράν θα κάνει τη μέγιστη δυνατή χρήση του κρίσιμου γεωστρατηγικά λιμανιού του Μπαντάρ Αμπάς, που απλώνεται στον Περσικό Κόλπο και στον Κόλπο του Ομάν, στο σταυροδρόμι της Ασίας, της Αφρικής και της ινδικής υποηπείρου.
Η ουσία είναι ότι η Ρωσία διατηρεί τον πλήρη έλεγχο της σκακιέρας του αγωγού Ευρασίας (και δεν μιλάμε καν για τους αγωγούς Power of Siberia 1 και 2 που λειτουργούν από την Gazprom και οδηγούν στην Κίνα).
Η Κίνα, από την πλευρά της, είναι πεπεισμένη ότι ένας από τους κορυφαίους στρατηγικούς εφιάλτες της μπορεί τελικά να εξαφανιστεί. Η περιβόητη «απόδραση από τη Malacca» πρόκειται να υλοποιηθεί, σε συνεργασία με τη Ρωσία, μέσω της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής, η οποία θα συντομεύσει τον εμπορικό διάδρομο και τη συνδεσιμότητα από την Ανατολική Ασία στη Βόρεια Ευρώπη από 11.200 ναυτικά μίλια σε μόλις 6.500 ναυτικά μίλια. Είναι το “πολικό δίδυμο” του INSTC.
Αυτό εξηγεί επίσης γιατί η Ρωσία ήταν απασχολημένη με την κατασκευή μιας τεράστιας σειράς παγοθραυστικών τελευταίας τεχνολογίας.
Εδώ λοιπόν έχουμε μια διασύνδεση των Νέων Δρόμων του Μεταξιού (το INSTC προχωρά παράλληλα με το BRI και την EAEU), και τη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή προκειμένου να ανατραπεί εντελώς η δυτική εμπορική κυριαρχία.
Φυσικά, οι Κινέζοι το είχαν προγραμματίσει εδώ και αρκετό καιρό. Η πρώτη Λευκή Βίβλος για την πολιτική της Κίνας στην Αρκτική, τον Ιανουάριο του 2018, έδειξε ήδη πώς το Πεκίνο στοχεύει, «από κοινού με άλλα κράτη» (δηλαδή τη Ρωσία), να εφαρμόσει θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους στην Αρκτική στο πλαίσιο του Πολικού Δρόμου του Μεταξιού.
Ο Πούτιν επιβεβαίωσε στη συνέχεια ότι η διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας θα πρέπει να αλληλεπιδρά και να συμπληρώνει τον κινεζικό θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού.
Και εδώ “κολλάει” η Τουρκία. Αρκετά έργα BRI βρίσκονται στο έδαφος της. Ο χερσαίος Δρόμος του Μεταξιού περνά μέσα από την Τουρκία.
Η Τουρκία είναι το “κλειδί” που χρειάζονται Ρωσία και Κίνα για για την ολοκλήρωση της Ευρύτερης Ευρασίας, η οποία ουσιαστικά περιστρέφεται γύρω από την καθιέρωση πολυμερούς συνεργασίας με ένα ευρύ φάσμα έθνη που ανήκουν σε οργανισμούς όπως η EAEU, η SCO, οι BRICS και η ASEAN.
