Σπανακόρυζο με μυρώνια και καυκαλήθρες

Το Σπανακόρυζο: Ιδιαίτερα θρεπτικό λόγω της παρουσίας του σπανακιού. Ένα φλιτζάνι βρασμένο σπανάκι υπερκαλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού μας σε βιταμίνες Α και Κ. Επίσης, το σπανάκι είναι πλουσιότατη πηγή μαγγανίου, ενώ παρέχει μαγνήσιο και σίδηρο, καθώς και βιταμίνη C.

Το σπανακόρυζο είναι μυρωδάτο και λαχταριστό! Η διαδικασία είναι εύκολη και η συνταγή μπορεί να εκτελεστεί από τον καθένα, αφού δεν απαιτούνται ιδιαίτερες μαγειρικές γνώσεις ή εμπειρία! Μην ξεχνάτε πως το σπανακόρυζο είναι νηστίσιμο, προσθέτοντας μια ακόμα συνταγή στην λίστα σας με τα φαγητά της νηστείας. Το καλό με σπανακόρυζο είναι ότι μπορείτε να το φτιάξε λεμονάτο ή αν απλά προσθέσετε ντομάτα ή σάλτσα ντομάτας, να έχετε το πιο νόστιμο κοκκινιστό σπανακόρυζο, μπορείτε ακόμη και να το αυγοκόψετε.

Καυκαλήθρες: Με το εξαίρετο άρωμά τους χαρίζουν ξεχωριστή γεύση σε σαλάτες, πίτες, φασολάδες ή κρεατικά. Με την χαρακτηριστική μυρωδιά της η καυκαλήθρα ευωδιάζει τις πίτες αλλά και τα φρικασέ. Το tordylium apulum, όπως λέγεται επιστημονικά, φυτρώνει σε καλλιεργημένες αλλά και ακαλλιέργητες περιοχές κοντά στις παραλίες αλλά και στους κάμπους, φτάνει να ποτιστεί αρκετά. Όσον αφορά την εποχικότητά της, η άγρια συγκομίζεται από το χειμώνα μέχρι την άνοιξη και σταματά μόλις αρχίσουν οι τρυφεροί βλαστοί της να ανθίζουν. Την ίδια εποχή έχουμε και την καλλιεργημένη καυκαλήθρα. Μαζί με το μυρώνι, τα ξινολάπαθα, τα άγρια σέσκουλα, τις πρασουλίδες, τις βρούβες θα την βρούμε στα χαρακτηριστικά μείγματα για πίτα, που βρίσκουμε πια ακόμη και στις λαϊκές.

Ανήκει στα χόρτα τα οποία είναι σχεδόν άγνωστα στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη, ακόμη και σε γαστρονομίες όπως η γαλλική, παρόλο που οι Γάλλοι είναι γνωστοί για την χρήση ακόμη και πιο περίεργων πρώτων υλών. Εάν τα χόρτα, όπως η καυκαλήθρα ή το μυρώνι, ήταν γερμανικό, ισπανικό, ιταλικό προϊόν, στοιχηματίζω ότι θα τα βρίσκαμε σε όλα τα ντελικατέσεν της Αθήνας, περίπου όπως βρίσκουμε το σταμναγκάθι που στοιχίζει «ο κούκος αηδόνι».

Μυρώνια: Στην αφάνεια για πολλά χρόνια μέχρι να τα (ξανά) ανακαλύψουν οι ανανεωτές της παραδοσιακής ελληνικής κουζίνας, τα μυρώνια έχουν εξαιρετικό άρωμα, χρησιμοποιούνται όπου και ο μαϊντανός, είναι υπέροχα σε πίτες, μαγειρευτά, σε σαλάτες, αλλά και σε πέστο. Κόντεψαν και αυτά να εξαφανιστούν από το σύγχρονο ελληνικό τραπέζι, ως μη αστικό προϊόν. Κάποιες γιαγιάδες, στα χωριά της Αρκαδίας και της Ηπείρου, το μαζεύουν ακόμη για να το μαγειρέψουν σε μυρωδάτες πίτες, με κατσικάκι ή με ψάρι και σε ψαρόσουπες, αλλά και για να το βάλουν ωμό στις σαλάτες.

Σιγά σιγά, επανεμφανίστηκε στις λαϊκές και γιατί η παράδοση είναι ξεροκέφαλη και γιατί οι νεότεροι ζήτησαν την ποιότητα της γεύσης του χωριού. Καλλιεργημένα; θα ρωτήσετε… Πιθανόν. Επειδή δεν βλέπω τα εκατομμύρια των Ελλήνων των πόλεων να εξορμούν εις τας εξοχάς για να συλλέξουν μυρώνια, καλά είναι κι αυτά. Και για να το πω πιο ωμά, είθε οι βιομηχανίες τροφίμων να αποφάσιζαν την διάθεση μειγμάτων χόρτων καθαρισμένων, φρέσκων, σε κενό αέρος, ή κατεψυγμένων, γιατί η χορτόπιττα κατάντησε σπανακόπιττα και τα βρασμένα χόρτα βλίτα. Η παράδοση δεν είναι μουσειακόν είδος: ή επιβιώνει στην σύγχρονη κοινωνία ή γίνεται ανάμνηση.

Το μυρώνι, ήταν γνωστό στους αρχαίους Έλληνες. Ο Θεόφραστος το αναφέρει ως «Σκάνδικα» ή «κτένα της Αφροδίτης», λόγω του σχήματος που έχουν τα καρπίδια του φυτού (μοιάζουν με χτένα). Ο Αριστοφάνης το υποτιμούσε κοροϊδεύοντας τον Ευρυβιάδη, λέγοντας πως η μητέρα του δεν πουλούσε τα καλά χόρτα αλλά μόνο σκάνδικα.

Ο Διοσκουρίδης τον 1ο αιώνα μ.κ.ε. αναφέρει ότι το φυτό τρώγεται ωμό αλλά και βραστό και βοηθά τις κενώσεις του εντέρου, κάνει καλό στο στομάχι και είναι διουρητικό. Συνιστούσε το αφέψημα του βοτάνου επειδή το θεωρούσε ωφέλιμο για το συκώτι, τα νεφρά και την ουροδόχο κύστη. Ο Πλίνιος στην Φυσική Ιστορία του αναφέρεται στις θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου και υπογραμμίζει ότι είναι τονωτικό της σεξουαλικής ικανότητας, κυρίως στην τρίτη ηλικία.

Το μυρώνι ή σκαντζίκι ή ανθρίσκος ή χαιρέφυλλο ή σκάνδιξ και ενίοτε λανθασμένα όπως φραγκομαϊντανός ή καυκαλήθρα, αναλόγως με τους τόπους και τις ντοπιολαλιές, αλλά και τα μπερδέματα μεταξύ των ειδών (όπως μυρώνι – καυκαλήθρα), τα μυρώνια, λοιπόν, είναι για μένα ένα ντελικατέσεν της ελληνικής Φύσης, σαν το γαλλικό σερφέγ (συγγενικό κι αυτό, αλλά το είδος υπάρχει μόνο στα Ιόνια Νησιά και κυρίως στην Κεφαλλονιά), το οποίο μας εισάγεται πανάκριβο και αποξηραμένο. Το σερφέγ θα το βρείτε σε διάσημες γαλλικές σάλτσες, όπως η βεαρνική (μπεαρνέζ) ή στα μείγματα «φινζέρμπ» (φίνα -αρωματικά- χόρτα).

Σπανακόρυζο με μυρώνια και καυκαλήθρες
Υλικά:
500 γρ. τρυφερά φύλλα σπανάκι, καθαρισμένα, πλυμένα, στεγνωμένα και κομμένα με το χέρι σε μέτρια κομμάτια
1 μεγάλο πράσο, (το λευκό και το τρυφερό πράσινο μέρος), ψιλοκομμένο
4 – 5 φρέσκα κρεμμυδάκια, ψιλοκομμένα και το πράσινο μέρος
μια κούπα μυρώνια και μια κούπα καυκαλήθρες (ή σέσκουλα ή σταμναγκάθι)
250 γρ.ρύζι, Αrborio
1 λίτρο σπιτικός ζωμός λαχανικών ζεστός ή νερό
χυμός από 1 λεμόνι (ή όσο σου αρέσει)
1 μάτσο μάραθος, ψιλοκομμένος
100 ml αγουρέλαιο
1 κουταλιά στακοβούτυρο
ανθό αλατιού
καγιέν σε σκόνη (όσο σου αρέσει, γιατί είναι καυτό)
από 1 κουταλάκι κουρκουμά και κάρυ

Εκτέλεση:
Σε μια φαρδιά κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά και σοτάρουμε το πράσο και τα φρέσκα κρεμμυδάκια για 3-4 λεπτά, μέχρι να μαραθούν κάπως. Προσθέτουμε το ρύζι και συνεχίζουμε το σοτάρισμα για άλλα 2-3 λεπτά, ανακατεύοντας με μια ξύλινη κουτάλα, μέχρι να γυαλίσουν οι κόκκοι του. Συμπληρώνουμε τα μπαχαρικά και συνεχίζουμε το σοτάρισμα για άλλο 1 λεπτό.

Προσθέτουμε στην κατσαρόλα το σπανάκι και ανακατεύουμε για 2-3 λεπτά, μέχρι να μαραθεί. Το προσθέτουμε λίγο-λίγο. Προσθέτουμε τον μάραθο, τα μυρώνια και τις καυκαλήθρες χοντροκομμένες. Ρίχνουμε λίγο-λίγο τον τον ζωμό ή το νερό, χαμηλώνουμε την φωτιά, σκεπάζουμε με το καπάκι και σιγομαγειρεύουμε για 20 λεπτά, μέχρι να φουσκώσει το ρύζι και να απορροφήσει τα περισσότερα υγρά. Συμπληρώνουμε με ζωμό μέχρι να μείνει με λίγο νερό και χυλωμένο. Θέλουμε το φαγητό ζουμερό.

Τότε, αποσύρουμε το σκεύος από την φωτιά και προσθέτουμε το στακοβούτυρο, τον χυμό λεμονιού, ανθό αλατιού κι ανακατεύουμε.

Μπορούμε και να το αυγοκόψουμε αν θέλουμε.

Σερβίρουμε και προσθέτουμε στο πιάτο λίγο αγουρέλαιο και μπόλικο λεμόνι.

Μπορείτε να σπάσετε χοντρά κομμάτια φέτας κατσικίσιας στο πιάτο.

Αντί για ρύζι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κινόα, φαγόπυρο, τραχανά  ή κριθαράκι.

Συνοδεύουμε με ελιές και ζωντανό ψωμί.

***
@Aliki Alisa / 2023

terrapapers.com

Αφήστε μια απάντηση